UNESCO Dünya Mirası Komitesi, 2020 yılında camiye çevrilen Ayasofya ve Kariye’de yapılan değişikliklerin raporlanarak, bildirilmesi için Türkiye’ye 1 Şubat tarihine kadar süre verdi. Komite’nin rapora karşılık vereceği karar ise iki yapı da dünya mirası listesinden çıkarılma riskini taşıyor. UNESCO’dan Türkiye’ye Ayasofya uyarısı Dışişleri Bakanlığı tarafından tepki ile karşılandı.
UNESCO’ya bağlı Dünya Mirası Komitesi, Ayasofya ve Kariye’de yapılan son değişikliklerle ilgili Türkiye’den rapor istedi. Korunamayan tarihi varlıkların dünya mirası listesinden çıkarılma riski söz konusu. Türkiye, 1985’ten beri Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Ayasofya’yı ve Kariye’yi 2020 yılında müze statüsünden çıkararak cami olarak kullanıma açmıştı.
Dünya Mirası Komitesi, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye’de yapılan değişikliklerle ilgili güncellenmiş yeni raporu sunması için 1 Şubat’a kadar süre tanıdı. Ayasofya’nın camiye çevrilmesinin etkileri husussunda endişeli olduğunu belirten Komite, Türkiye’nin konu hakkında Komite’ye bilgi vermemesi ve iletişim kurmamasından üzüntü duyulduğu da ifade edildi. Çin’de gerçekleştirilen değerlendirme toplantısında Komite, Türkiye’yi diyalog ve işbirliğine çağırdı.
Türkiye’den rapor isteyen UNESCO ‘ya Dışişleri Bakanlığı Tepkisi
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ve Büyükelçi Tanju Bilgiç tarafından rapor isteğine karşılık yapılan yazılı açıklamada, “Ayasofya ve Kariye Türkiye Cumhuriyeti’nin mülküdür. Tarihi, kültürel ve dini değerler bağlamında titizlikle korunmaktadır” ifadeleri kullanıldı.
Konunun Türkiye’nin egemenlik haklarıyla ilgili olduğunu kaydeden Bilgiç, UNESCO raporunun taraflı ve siyasi algı ile hazırlandığını vurgulayarak; Türkiye, İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik kararının konuyla ilgili maddelerini reddetmektedir” açıklamasında bulundu.
Dünya Mirası Listesinde iken korunmayan varlıkların listeden çıkarılma riski bulunuyor. Ayasofya ve Kariye Cumhuriyet döneminde müze statüsüne alınmıştı. Geçtiğimiz yıl iki cami de Danıştay kararı ile bu statüden çıkarak cami olarak kullanıma açıldı.
Kültürel değeri olan bir varlığın Dünya Mirası listesine alınması ve bu listede kalabilmesi için Üstün Evrensel Değer ölçütüne uyumlu olması gerekiyor. Son olarak İngiltere’nin Liverpool kenti, yeni yapılan modern binaların şehrin bütünlüğünü ve özgünlüğünü bozduğu gerekçesiyle listeden çıkarılmıştı.
UNESCO’dan Türkiye’ye Ayasofya uyarısı, 1 Şubat tarihine kadar verilmesi gereken raporu da kapsıyor. Değerlendirme komitesi de incelemelerine bu raporla devam edecek.
Kaynak: VOA/Euronews
